Nienzany malarz dworski, Portret epitafijny Stanisława Baryczki; Warszawa, ok. 1682 r.; olej, blacha miedziana

W owalu na neutralnym złocistym tle popiersie mężczyzny zwrócone ¾ w prawo. Mężczyzna ubrany w czerwony żupan(?), na który narzucona czarna peleryna. Włosy kasztanowe, starannie ułożone. Twarz spokojna, o realistycznych rysach. Oczy zwrócone wprost na widza.

Stanisław Baryczka (ok. 1615 - 1682), pochodził z mieszczańskiej rodziny wzbogaconej na handlu zbożem i drewnem, przybyłej do Polski z Węgier. W młodości odbył szereg podróży do Niemiec, Włoch i Hiszpanii. Cieszył się szczególnymi względami papieża Klemensa VIII, był doradcą cesarza Ferdynanda II Habsburga. W 1643 r. otrzymał honorowy urząd owiesnego królewskiego. Z kolei w 1645 r. został sekretarzem króla Władysława IV Wazy (podobnie jak jego ojciec Wojciech). Związany był również z dworem Jana Kazimierza. W latach 1649 - 1651 pełnił funkcję rajcy i wójta Starej Warszawy. W 1658 r. uzyskał indygenat wraz z herbem Zacne Krzyżowo (posiadał już tytuł szlachectwa w Niemczech i na Węgrzech). Od 1664 r. pełnił honorowy urząd podstolego czernihowskiego. Stanisław Baryczka był jednym z najbogatszych w swoim czasie mieszkańców Warszawy, właścicielem dóbr w Małocicach i Czosnowie. Jako burmistrz hojnie uposażał fundacje zakonu dominikanów i augustianów. Był właścicielem wielu kamienic, w tym najokazalszej Złotej na Rynku Starego Miasta w Warszawie (mieści się w niej obecnie Muzeum Historyczne m.st. Warszawy). Wraz ze swym bratankiem zgromadził największy w XVII-wiecznej Warszawie rodzinny księgozbiór (zniszczony w czasie potopu szwedzkiego).

Obraz pochodzi prawdopodobnie z epitafium Stanisława Baryczki, do 1914 r. znajdującego się w kościele Dominikanów w Warszawie (budowę kościoła wspierała finansowo rodzina Baryczków). Miedziana blacha nosi ślady uszkodzeń odłamkami lub pociskami (zgodnie z zapiskami J. Dunin-Borkowskiego powstały one w czasie zrywu w 1944 r.). W okresie powstania warszawskiego lub tuż po nim obraz trafił do kolekcji Jerzego Dunin-Borkowskiego. Eksponowany jest na wystawie stałej w sali – Kolekcjonerskie pasje.

Bibliografia:

- Śmierć w kulturze dawnej Polski – od średniowiecza do końca XVIII w., pod red. P. Mrozowskiego, Warszawa 2000