panorama_sandomierza

Leon Wyczółkowski, Panorama Sandomierza, Polska 1925 r., akwarela, papier

Panorama miasta od strony Wisły. Na wysokim wzniesieniu na prawym brzegu rzeki budynki kościołów sandomierskich, zamku, ratusza miejskiego oraz zabudowa starówki. Na pierwszym planie u dołu akwareli pośrodku kopalniany wózek.

Leon Wyczółkowski (ur. 11.04.1852 Huta Miastkowska – zm. 27.12.1936 Warszawa) zajmował się malarstwem, grafiką i rysunkiem. Był uczniem m.in. Wojciecha Gersona i Jana Matejki. Odbył szereg podróży po Europie, w czasie których doskonalił swój warsztat. Uprawiał malarstwo realistyczne, nacechowane impresjonizmem, któremu uległ w nieznacznym stopniu. Malował portrety, obrazy historyczne, pejzaże, lecz przede wszystkim świetne sceny rodzajowe. Swobodnie posługiwał się techniką olejną, akwarelą, pastelami. Był również uznanym grafikiem, doprowadzając niemal do mistrzostwa litografię.

Panoramę Sandomierza można oglądać na wystawie stałej w Saloniku. Prezentowane są tu też inne prace artysty, a mianowicie dwie litografie: Pejzaż z drogą (ok. 1916 – 1918 r.) oraz Brama kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu (1920 r.).

                                                         krzyz_zaslugi_wojsk_litwy_srodkowej

Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej, Polska, 1922 – 1926 r.

Na ramionach awersu krzyża napis i daty „WILNO\ 9.X. – 19.XI.\ 1920”. Między ramionami wieniec wawrzynowy; pośrodku krzyża orzeł trzymający w szponach tarczę z herbem Litwy (Pogoń). Na poziomych ramionach rewersu krzyża napis „LITWA – ŚRODKOWA”, na ramionach pionowych dwa miecze, pośrodku okrągła tarcza. Między ramionami krzyża wieniec jak na awersie. Wstążka nieoryginalna (w oryginale wstążka zielona z siedmioma żółto-czerwono-żółtymi podłużnymi paskami).

Odznaczenie ustanowione zostało uchwałą Sejmu Wileńskiego z dnia 25 lutego 1922 r. Krzyżem honorowano a czyny męstwa i odwagi żołnierzy gen. Lucjana Żeligowskiego, walczących z wojskiem litewskim  na Wileńszczyźnie od 9 października do 19 listopada 1920 r. Ostatnie oficjalne nadanie wręczono w 1926 r., a odznaczono ogółem 1439 osób. Odznaczonym Krzyżem przysługiwało prawo pierwszeństwa przy nadziale ziemi na Wileńszczyźnie.

Bibliografia:

W. Bigoszewska, Polskie ordery i odznaczenia, Warszawa 1989

                                                     miniatura_augusta_mocnego

Miniatura Augusta II Mocnego; Polska, XIX w.; pianka wulkaniczna, rzeźbienie, rytowanie

Popiersie mężczyzny w profilu, o długich pofalowanych włosach. W otoku napis "Augustus I Rex Pol".

Miniatury pojawiły się w XV w., a swój rozkwit osiągnęły w XVIII-XIX w. Były to małych rozmiarów obrazy, głównie portrety na pergaminie, kości słoniowej, metalu lub porcelanie. Wykorzystywane bardzo często w celach matrymonialnych. Kres miniaturom przyniósł w XIX w. wynalazek fotografii.

Wizerunek Augusta II Mocnego prezentowany jest na wystawie stałej w Saloniku, wśród kilkunastu innych miniatur. Obrazy te, wykonane w różnych technikach (olej, pastel, miedzioryt, wycinanka, rzeźbienie), przedstawiają przede wszystkim portrety wybitnych polskich osobistości.

Bibliografia:

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pod. red. K. Kubalska-Sulkiewicz, M. Bielska-Łach, A. Manteuffel-Szarota, Warszawa 2005

                                                             fotografia_powstanca

Walery Rzewuski, fotografia młodego powstańca z 1863 r., Kraków 1863 – 64 r., papier, odbitka fotograficzna

Fotografia przedstawia postać młodego mężczyzny w ubiorze powstańczym z 1863 r. Zdjęcie wykonane w atelier, tło neutralne, z prawej strony kotara we wzory roślinne, podłoga mozaikowa. Powstaniec ujęty w swobodnej postawie stojącej, prawa noga wysunięta nieco do przodu, prawa ręka oparta na kolbie rewolweru zatkniętego za pas, lewą dłonią obejmuje rękojeść pałasza typu austriackiego. Na głowie postaci miękka rogatywka bez daszka, obszyta barankiem z biało-czerwoną kokardą i kitą piór; bluza o kroju mundurowym, bez dystynkcji, przepasana szerokim pasem skórzanym z koalicyjką, za pas zatknięty rewolwer i przytroczony do niego pałasz, spodnie szerokie wpuszczone w wysokie buty z cholewami, na ramiona zarzucony sukienny płaszcz.

                                                         kieliszek_do_likieru

Kieliszek do likieru, Polska, XIX w., srebro, szkło; odlew, grawerowanie, wybijanie, lutowanie

Szklane naczynie w kształcie miniaturowej szklaneczki w szklankowym koszyku z uchem. Szklaneczka o kształcie walca, do połowy wysokości gładka, wyżej fasetowana (8 faset) i grawerowana, na fasetach naprzemian - motyw roślinny i dwa węże z ptasimi głowami. Koszyk srebrny, ażurowy, z motywami rocailowymi, z medalionem - monetą 1/6 talara Augusta III (awers na zewnątrz). Ucho esowato wygięte - rocailowe.

Kieliszek można obejrzeć w sali Kolekcjonerskie pasje. Prezentowane w gablocie szkło dekoracyjne to przede wszystkim produkty hut polskich i czeskich oraz niemieckich. W zbiorze tym wyróżnia się również wykonana w nieznanej polskiej manufakturze – karafka z napisem „Boże zbaw Polskę” i szklanka z motywami patriotycznymi (4 ćw. XIX w.). Jednym z najstarszych przykładów szkła artystycznego są dwie karafki z 2 poł. XVIII w. z herbem Leliwa. Produkcję czeską reprezentuje piękny pucharek z widokami Drezna (ok. 1832 r.).

gwiazda_dawida

Naszywki – gwiazdy Dawida, 1939-1943 r.

Dwie naszywki – gwiazdy Dawida, jakie musieli nosić na wierzchnim ubraniu Żydzi w okupowanej przez Niemców Polsce. Każdy Żyd, który pojawił się na ulicy bez tego poniżającego oznakowania mógł zostać natychmiast rozstrzelany.

Dwie gwiazdy znajdujące się w zbiorach muzeum wykonane są z tkaniny bawełnianej w kolorze żółtym, ale wizerunek gwiazdy naniesiony jest odmienną techniką. Jedna z nich, nosząca ślady użytkowania – została wycięta z kawałka tkaniny i obszyta różowymi nićmi. Jest to najprawdopodobniej gwiazda wykonana w warunkach domowych. Druga pochodzi zapewne z wyspecjalizowanego warsztatu. Na sześciokątnym kawałku materiału wzór gwiazdy i napis „Jude” naniesiony jest w postaci czarnego nadruku. Przerywane linie sugerują, że przed naszyciem na ubranie, tkanina powinna być wzdłuż nich przycięta.

W roku bieżącym mija 70 rocznica likwidacji getta w Krośniewicach, Od marca do 15 października 1942 r. Niemcy wywieźli wszystkich krośniewickich Żydów do Chełmna nad Nerem i tam zamordowali. 19 listopada br. zostanie otwarta w muzeum wystawa czasowa poświęcona pamięci żydowskich mieszkańców Krośniewic, na której obie gwiazdy będą eksponowane.

                               cukiernica

Cukiernica skrzynkowa, srebro, moletowanie, złotnik - Karol Harald Wehdell (ok. 1793 – 1844), Warszawa, l. 20-te XIX w.

Cukiernica skrzynkowa ze srebra pr.12, prostokątna (wym. 8,5 x 10 x 13,5 cm), ze ściętymi narożami, wsparta na czterech nóżkach w kształcie lwich łap, przechodzących w ulistnione gałązki. Szyld zamka z dwoma rogami obfitości w otoczeniu kompozycji roślinno-kwiatowej. Powierzchnia boczna nakrywki z moletowanym pasem lancetowatych liści. Nakrywka wysklepiona. Pudełkowy zamek przymocowany śrubkami z nakrętkami wewnątrz cukiernicy. Wnętrze cukiernicy złocone.

Oznakowanie: na spodzie dna „C Wehdell”, „12”, „w Warszawie” - kursywą, w prostokątach o ściętych narożach, znak warsztatowy - półksiężyc w owalu, „Z1851” z maleńką koroną powyżej, w wieloboku (cecha zapasowa, wprowadzona w związku ze zmianą przepisów probierczych w 1851 r.). 

Cukiernicę można oglądać na wystawie stałej w sali Kolekcjonerskie pasje Jerzego Dunin-Borkowskiego.

Bibliografia:

R. Bobrow, Srebra warszawskie XVIII i 1. połowy XIX wieku, Warszawa 1991, przed i poz. 185 (bez numeracji stron).

M. Gradowski, Znaki na srebrze, Warszawa 1994, s.248-249 i 252

 

                                                              krzyz_kampanii_wzesniowej

Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r., Polska, po 1989 r.

Krzyż równoramienny wykonany z metalu w kolorze starego srebra, ramiona krzyża profilowane, przy końcach poszerzone. W środku krzyża na podkładzie z liści dębu półkolisty napis „WRZESIEŃ”, nad nim orzeł wojskowy na tarczy amazonek. Na dolnym ramieniu data „1939” oraz stylizowany napis „RP”. Na lewym ramieniu data „1.IX”, na prawym „17.IX”. Rewers krzyża gładki. Wstążka biała z pięcioma pionowymi czerwonymi paskami.

Odznaka ustanowiona 1 września 1984 r. przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Edwarda Raczyńskiego. Po zmianach ustrojowych przełomu lat 1989/1990 prawo przyznawania odznaczenia powróciło do kraju. W 1992 r. zakończono nadawanie Krzyża.

Odznaczeniem mogła być uhonorowana każda osoba biorąca udział w obronie państwa przed najazdem niemieckim i sowieckim w 1939 r., a więc nie tylko żołnierze, lecz również osoby cywilne.

Odznakę można oglądać na wystawie stałej w sali "Kolekcjonerskie pasje" Jerzego Dunin-Borkowskiego.