J. Konopka, Portret Jana Nowina Konopki, 1923 r., olej/tektura

Portret przedstawia popiersie mężczyzny w średnim wieku na brązowym neutralnym tle. Twarz pogodna, rozjaśniona o kasztanowych włosach i wąsach, lekko zwrócona w lewą stronę. Postać ubrana w mundur z orderami na lewej piersi. Przez prawe ramię przewieszona niebiesko-czarna wstęga orderowa Orderu Virtuti Militari. W lewym górnym rogu herb Nowina.

Autor obrazu – Józef Marian Nowina Konopka – urodził się w 1884 r. w Krakowie. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale prawa i administracji. W 1910 r. ukończył wydział mechaniczno-technologiczny Politechniki we Lwowie. W 1908 r. rozpoczął pracę w gazowni miejskiej w Krakowie, a w 1912 r. został dyrektorem gazowni w Jarosławiu. Jeszcze w czasie studiów zaangażował się w działalność organizacji niepodległościowych. W czasie I wojny światowej pełnił funkcję oficera łącznikowego I Brygady Legionów. Brał udział w obronie Lwowa i w wojnie polsko-bolszewickiej. Z wojska odszedł w 1921 r. Powrócił do Jarosławia angażując się w pracę w przemyśle chemicznym. W 1926 r. został powołany do Komitetu Normalizacyjnego przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Józef Konopka interesował się genealogią. W ciągu swego życia zgromadził pokaźny zbiór materiałów do dziejów rodziny. Był również zapalonym bibliofilem oraz malarzem. Wiodącym tematem jego prac był mundur wojskowy. Powrócił do wojska w obliczy agresji III Rzeszy na Polskę w 1939 r. Trafił do niewoli sowieckiej pod Tarnopolem. Osadzony w Kozielsku, został zamordowany w 1940 r. w Katyniu.

Jan Nowina Konopka urodził się w 1775 lub 1777 r. w Słodyczach k/Słonimia. Karierę wojskową rozpoczął prawdopodobnie w 8 brygadzie kawalerii narodowej S. Mokronowskiego. Wziął udział w wojnie 1792 r., w trakcie której odznaczył się w bitwie pod Zieleńcami. W czasie walk w 1794 r. awansował na porucznika; został ranny w czasie bitwy pod Maciejowicami. Po tych wydarzeniach wyemigrował do Francji, gdzie w 1795 r. znalazł się w szeregach 1 pułku huzarów, otrzymując wkrótce stopień podporucznika. Po przeniesieniu do legionu lombardzkiego awansował na porucznika. Brał udział w bitwie pod Faenza. W 1797 r. uzyskał stopień kapitana. W czerwcu 1797 r. przeszedł ze swoją kompanią do tworzących się w tym czasie Legionów Polskich. Został kapitanem 1 batalionu grenadierów. W czasie walk z II koalicją antyfrancuską wziął udział m.in. w bitwie pod Trebbią (1799 r.), gdzie został ranny.

Konopka należeć miał do grupy pierwszych oficerów wezwanych przez J. H. Dąbrowskiego, organizującego wojsko polskie w wyzwolonym zaborze pruskim. Odznaczył się w bitwie pod Friedlandem. 1 października 1807 r. otrzymał Legię Honorową.

Walczył w Hiszpanii w 1808 r. Za szarżę pod Tudelą odznaczony został Krzyżem Komandorskim Legii Honorowej. W październiku 1808 r. wkroczył do Madrytu. Podczas okrążenia w górach pod Yevenes stracił około 200 żołnierzy. Po tym wydarzeniu wyjechał do Paryża. Do Hiszpanii powrócił z końcem października 1810 r. W tym czasie otrzymał polski Kawalerski Krzyż Wojskowy. Pod Albuhera (1811 r.) rozbił dragonów londyńskich i trzy pułki piechoty angielskiej. Zwycięstwo przyniosło Konopce awans na generała brygady i tytuł barona cesarstwa.

Konopka brał udział w wyprawie Napoleona przeciw Rosji w 1812 r. Z dwoma szwadronami wyruszył z Warszawy na Mińsk. Podczas postoju w Słonimiu wyprawił bal pożegnalny. Wówczas otoczony przez Rosjan, ranny w walce, dostał się do niewoli. Został internowany w Chersoniu, podupadając już wówczas na zdrowiu. Po abdykacji Napoleona powrócił do Warszawy stając na czele 1 brygady ułanów Królestwa Polskiego. Zmarł w wyniku postępującej choroby 1 stycznia 1815 r.

Bibliografia:

- M. Konopka, Klejnot rodzinny. Dom Konopków herbu Nowina z Jałbrzykowego Stoku, Modlnicy, Mogilan i Głogoczowa, Warszawa 1992

 - Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, t. XIII, z. 56