Biuletyn Informacji Publicznej
- Szczegóły
J. Konopka, Portret Jana Nowina Konopki, 1923 r., olej/tektura
Portret przedstawia popiersie mężczyzny w średnim wieku na brązowym neutralnym tle. Twarz pogodna, rozjaśniona o kasztanowych włosach i wąsach, lekko zwrócona w lewą stronę. Postać ubrana w mundur z orderami na lewej piersi. Przez prawe ramię przewieszona niebiesko-czarna wstęga orderowa Orderu Virtuti Militari. W lewym górnym rogu herb Nowina.
Autor obrazu – Józef Marian Nowina Konopka – urodził się w 1884 r. w Krakowie. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale prawa i administracji. W 1910 r. ukończył wydział mechaniczno-technologiczny Politechniki we Lwowie. W 1908 r. rozpoczął pracę w gazowni miejskiej w Krakowie, a w 1912 r. został dyrektorem gazowni w Jarosławiu. Jeszcze w czasie studiów zaangażował się w działalność organizacji niepodległościowych. W czasie I wojny światowej pełnił funkcję oficera łącznikowego I Brygady Legionów. Brał udział w obronie Lwowa i w wojnie polsko-bolszewickiej. Z wojska odszedł w 1921 r. Powrócił do Jarosławia angażując się w pracę w przemyśle chemicznym. W 1926 r. został powołany do Komitetu Normalizacyjnego przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Józef Konopka interesował się genealogią. W ciągu swego życia zgromadził pokaźny zbiór materiałów do dziejów rodziny. Był również zapalonym bibliofilem oraz malarzem. Wiodącym tematem jego prac był mundur wojskowy. Powrócił do wojska w obliczy agresji III Rzeszy na Polskę w 1939 r. Trafił do niewoli sowieckiej pod Tarnopolem. Osadzony w Kozielsku, został zamordowany w 1940 r. w Katyniu.
Jan Nowina Konopka urodził się w 1775 lub 1777 r. w Słodyczach k/Słonimia. Karierę wojskową rozpoczął prawdopodobnie w 8 brygadzie kawalerii narodowej S. Mokronowskiego. Wziął udział w wojnie 1792 r., w trakcie której odznaczył się w bitwie pod Zieleńcami. W czasie walk w 1794 r. awansował na porucznika; został ranny w czasie bitwy pod Maciejowicami. Po tych wydarzeniach wyemigrował do Francji, gdzie w 1795 r. znalazł się w szeregach 1 pułku huzarów, otrzymując wkrótce stopień podporucznika. Po przeniesieniu do legionu lombardzkiego awansował na porucznika. Brał udział w bitwie pod Faenza. W 1797 r. uzyskał stopień kapitana. W czerwcu 1797 r. przeszedł ze swoją kompanią do tworzących się w tym czasie Legionów Polskich. Został kapitanem 1 batalionu grenadierów. W czasie walk z II koalicją antyfrancuską wziął udział m.in. w bitwie pod Trebbią (1799 r.), gdzie został ranny.
Konopka należeć miał do grupy pierwszych oficerów wezwanych przez J. H. Dąbrowskiego, organizującego wojsko polskie w wyzwolonym zaborze pruskim. Odznaczył się w bitwie pod Friedlandem. 1 października 1807 r. otrzymał Legię Honorową.
Walczył w Hiszpanii w 1808 r. Za szarżę pod Tudelą odznaczony został Krzyżem Komandorskim Legii Honorowej. W październiku 1808 r. wkroczył do Madrytu. Podczas okrążenia w górach pod Yevenes stracił około 200 żołnierzy. Po tym wydarzeniu wyjechał do Paryża. Do Hiszpanii powrócił z końcem października 1810 r. W tym czasie otrzymał polski Kawalerski Krzyż Wojskowy. Pod Albuhera (1811 r.) rozbił dragonów londyńskich i trzy pułki piechoty angielskiej. Zwycięstwo przyniosło Konopce awans na generała brygady i tytuł barona cesarstwa.
Konopka brał udział w wyprawie Napoleona przeciw Rosji w 1812 r. Z dwoma szwadronami wyruszył z Warszawy na Mińsk. Podczas postoju w Słonimiu wyprawił bal pożegnalny. Wówczas otoczony przez Rosjan, ranny w walce, dostał się do niewoli. Został internowany w Chersoniu, podupadając już wówczas na zdrowiu. Po abdykacji Napoleona powrócił do Warszawy stając na czele 1 brygady ułanów Królestwa Polskiego. Zmarł w wyniku postępującej choroby 1 stycznia 1815 r.
Bibliografia:
- M. Konopka, Klejnot rodzinny. Dom Konopków herbu Nowina z Jałbrzykowego Stoku, Modlnicy, Mogilan i Głogoczowa, Warszawa 1992
- Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, t. XIII, z. 56
- Szczegóły
Zegar kaflak, tzw. „żaba“, Johann Heinrich Wiegensdorff, Gdańsk, poł. XVIII w.
Zegar z mechanizmem bicia. Obudowa mosiężna w kształcie sześciobocznej puszki, wspartej na trzech nóżkach w formie dwugłowych orłów. Ścianki boczne z przeszklonymi owalnymi medalionami w ramkach, przez które widoczny mechanizm. Tarcza z rzymskimi oznaczeniami godzin i arabskimi dla minut; brak wskazówek. Płytę spodnią zdobi ażur z motywami wici roślinnej.
Zegary kaflowe zaliczane są do grupy czasomierzy stołowych. Nazwa wzięła się stąd, iż swym kształtem przypominały ceramiczny bogato zdobiony kafel piecowy. Forma tych zegarów kojarzona była także z żabą, z czego wzięła się inna potoczna nazwa. To co charakteryzowało zegary kaflowe, to horyzontalnie usytuowana tarcza. Kaflaki, zegary niezwykle popularne w Polsce XVII – XVIII wieku, miały najczęściej sześcioboczną przeszkoloną obudowę, która umożliwiała podglądanie mechanizmu. Z czasem obudowę kaflaków oraz mechanizm zaczęto bogato dekorować.
Kaflak pochodzi z kolekcji Jerzego Dunin-Borkowskiego. Eksponowany jest w sali – Kolekcjonerskie Pasje, wraz z kilkudziesięcioma innymi zegarami XVIII, XIX i XX-wiecznymi.
- Szczegóły
Fragment (trzon) lichtarza z Serwisu Łabędziego hr. Henryka von Brühla; Miśnia, 1736 – 1742 r.; porcelana malowana, złocona.
Trzon opleciony jest dwoma obejmującymi się, nagimi puttami; u dołu pękaty z dekoracją w kształcie łabędzich piór. Zdobienia w formie złoconego, wijącego się, plastycznego ornamentu oraz złoconych rocailles. W tle rocailles, malowane naszkliwnie dwa herby małżeńskie Brühla i jego żony, Marii Anny Franciszki von Kolowrat–Krakowsky pod koroną, z Orderem Orła Białego.
Serwis Łabędzi (Schwanenservice) uznawany jest za największe osiągnięcie miśnieńskiej manufaktury. Zastawę składającą się z około 2 200 elementów (największy zespół serwisowy) wykonano na zamówienie pierwszego ministra króla Augusta III Wettina – hr. Heinricha von Brühla (1700-1763). Nazwa pochodzi od powtarzającego się w poszczególnych naczyniach rzeźbionego motywu łabędzia. Komplet określa się również mianem herbowego, gdyż elementy zdobione są herbem małżeńskim Brühla i jego żony, Marii Anny Franciszki von Kolowrat–Krakowsky. Serwis zaprojektowali najwybitniejsi miśnieńscy rzeźbiarze - Johann Joachim Kaendler i Johann Friedrich Eberlein. Serwis przechowywano w rezydencji Brühlów w Pförten (Brodach) na Śląsku, tam go używano i prezentowano. Wydarzenia wojenne z wiosny 1945 r., spowodowały rozproszenie po świecie tego niezwykłego zespołu.
Eksponat pochodzi z kolekcji Jerzego Dunin-Borkowskiego. Prezentowany jest na wystawie stałej, w sali – Kolekcjonerskie pasje.
- Szczegóły
W. Kowalski (1908-1977), Portret Jerzego Dunin-Borkowskiego, ok. 1965 r., olej/płótno
Portret przedstawia Jerzego Dunin-Borkowskiego (1908–1992) w pozycji siedzącej, w ujęciu ¾ w lewo. Pogodnej twarzy portretowanego towarzyszy skupienie. Głowę zdobią siwe, zaczesane do tyłu włosy. Ubrany jest w zieloną koszulę, w rękach trzyma otwartą książkę.
W tle prawdopodobnie fragment ekspozycji Muzeum nad Apteką. Z lewej strony widoczny zegar z postacią Herkulesa, z prawej strony fragment tkaniny. Obraz sprawia wrażenie malowanego pospiesznie, lecz z sympatią dla osoby portretowanej.
Autor prezentowanego w galerii obrazu był bliskim przyjacielem J. Dunin-Borkowskiego. Artysta urodził się i prawie całe życie spędził w Warszawie. W latach 1928–1932 studiował w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa Jana Szczepkowskiego. Studiował również we Florencji (1961). Pracował jako konserwator dzieł sztuki w MNW (1937–1939). W latach 1945-1950 pełnił funkcję kierownika Pracowni Konserwacji Malarstwa w Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków MKiSz oraz był konserwatorem w Muzeum w Wilanowie. Jako artysta interesował się malarstwem i grafiką. Znany jest m.in. z trzech cykli: Kazimierz nad Wisłą, Warszawa, Rysunki z podróży włoskiej. Był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Historycznego m.st. Warszawy i Muzeum Mazowieckiego w Płocku.
Obraz trafił do kolekcji muzeum w 2001 r. dzięki wsparciu finansowemu Starostwa Powiatowego w Kutnie. Eksponat można obejrzeć na ekspozycji stałej, w Gabinecie kolekcjonera.
